Prevođenje stripova

Kako se prevode stripovi?

Da biste bili dobar prevodilac stripova neophodno je da, pre svega, poznajete materiju, strip i slobodni stil pisanja. Takođe, veoma je korisno „udubiti“ se u tematiku stripa kako biste čitaocu što više priču približili. Prvobitno su se stripovi prevodili da što manje reči ispuni oblačiće, dok danas, na svakoj stranici stripa se može naći priča, stripovi su duži i više liče na „mini knjigu“. Nikako se ne preporučuje „bukvalno prevođenje“. S druge strane, kao što svaki iskusni prevodilac zna, veoma je važno pridržavati se duha jezika na koji se prevodi, a da se pri tom ne izgubi smisao originala. Pošto većina prevodilačkih kuća zahteva brzinu, a ne i kvalitet, dosta stripova ne prenosi poruku originalnog autora na način na koji bi trebalo. Iz razloga što su stripovi uglavnom šaljivog karaktera, šale i „fore“ ne treba doslovno prevoditi, već naći adekvatnu zamenu. Uz to savetuje se korišćenje „jednostavnog“ jezika, kako bi stripovi bili čitljiviji.

PROČITAJTE JOŠ... Kako proširiti vokabular?

Stripovi se mogu smatrati kao vid umetnosti koji povezuje sliku i reč. Prikladni su za čitaoce svakog uzrasta, a imaju i veliku kolekcionarsku vrednost. Predstavljaju niz panela, odnosno nacrtanih slika, koje se kombinuju sa tekstom i drugim slikama, ali takođe postoje i stripovi gde je čitava radnja prikazana u jednoj slici i više liče na postere. Smisao je da slike budu poređane po redosledu radnje, a da cela priča ima neki komičan ili akcijski zaplet. Panele predstavljaju slike koje nose dovoljno informacija da bi mogla biti protumačene i povezane sa ostalim slikama u jednu celinu koja ima smisla. Tekst se prikazuje u „oblačićima“ i postoje dve vrste: za govor i za tok misli. Kombinacijom teksta, slika, onomatopejskih zvukova i vizuelnih efekata moguće je na dvodimenzionalnom papiru prikazati pokret ili radnju koja se odvija u prostoru i na taj način preneti odgovarajuću poruku. Postoje crno- beli stripovi, a i oni u boji, koji uz pomenute elemente, bojom opisuju raposoloženja i zahvate stripa. Postoji i specijalna vrsta stripova, fumetti, koja umesto nacrtanih slika za panele koristi fotografije.

Istorija

Pričanje priče kroz slike postoji od pamtiveka. Koreni takvog slikovnog pripovedanja nalaze se čak u pećinskom slikarstvu evropskog gornjeg paleolita, a kroz istoriju je dobijao više oblika kao što su narodne grafike, freske, novinski stripovi, stripske sveske i albumi, murali i veb – stripovi. Začetkom stripa se smatra Trajanov stub na koji je uklesan niz slika koje se povezuju u priču, a slične primere možemo uočiti i u Staroj Grčkoj i Starom Egiptu u obliku hijeroglifa na tapiserijama. Jedan od prvih evropskih stripova srednjeg veka je nacrtan na platnu, poznatiji kao Bajaks tapiserija, tada su stripovi bili isključivo verskog karaktera. A prvi štampani primeri su se pojavili tokom 18. veka u Engleskoj i tokom 19. u Nemačkoj, i oni su bili jedni od prvih satiričnih i humorističnih stripova, s nazivom “Comic strip” što doslovno znači komična (smešna) traka.

Stripovi na srpskom vs. stripovi na hrvatskom jeziku

Još dok su Srbija i Hrvatska bile u jednoj državi, stripovi su štampani na ekavici i ijekavici. U većini slučajeva smo jezik na kom je strip napisan uzimali zdravo za gotovo, umesto da obratimo pažnju na detalje i sitnice tog jezika, koji je postao deo stila i atmosfere priče. Na primer, strip „Gaston“ ima bolju adaptaciju na srpskom jeziku, dok ljubitelji stripa hrvatsku verziju smatraju „bezdušnom“. S druge strane, „Alan Ford“ oživljava svoj crni humor na hrvatskom jeziku. Raspadom SFRJ, ne gubi se samo jedinstvo, nego i jezik koji kreće u suprotnim pravcima, a što se tiče stripova, najviše su ispaštali njegovi ljubitelji.

Razvoj stripa u Srbiji

Od 1934. su u Srbiji počele da se prevode i objavljuju moderne strane crtanih priča iz novina. Već 1935. je nastao prvi domaći originalni strip na srpskom jeziku autora Vlaste Beklića. U to vreme su stripove na srpskom jeziku štampala dva domaća časopisa: „Mika Miš“ i „Mikijevo carstvo“, a iz tog perioda je ostao veoma mali broj originala od kojih se većina nalazi u privatnim kolekcionarskim zbirkama. Danas se u Srbiji strip smatra za vrstu umetnosti koju možete učiti.

U Srbiji postoji nekoliko mesta na kojima možete da učite crtanje stripa;

• U okviru primenjene grafike na Fakultetu primenjene umetnosti u Beogradu
• U okviru opšte scenaristike na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu
• Specijalizovani kursevi stripa postoje u Školi stripa i ilustracije „Đorđe Lobačev“ sa sedištem u Studentskom kulturnom centru u Beogradu i odeljenjem u Klubu „Dragon“ u Novom Sadu, kao i Škola stripa u Leskovcu
• Samostalne radionice koje se organizuju u KC Lab u Novom Sadu